Urządzenia klimatyzacyjne, pompy ciepła, itd – zmiany w prawie

20 lutego 2024 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zostało opublikowane nowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze nowe obowiązki, które weszły w życie z dn. 11 marca
2024 r., czyli dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia.

Obowiązek zapewnienia przez właścicieli lub użytkowników, dalej: operatorów, prowadzenia kontroli szczelności stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz agregatów chłodniczych samochodów ciężarowych chłodni (o masie > 3,5 t) i przyczep chłodni,
a także stacjonarnych urządzeń ochrony przeciwpożarowej, zawierających:

• 1 kg lub więcej substancji HFO (nienasyconych HFC), np. HFC-1234yf, HFC-1234ze i substancji HCFO (nienasyconych HCFC), np. HCFC-1233zd lub HCFC-1233xf bądź mieszanin zawierających wspomniane substancje, ale nie zawierających HFC albo PFC,
• 2 kg lub więcej wspomnianych substancji lub mieszanin, jeżeli dotyczy to urządzeń oznakowanych przez producenta jako hermetycznie zamknięte.

Kontrole szczelności powinny być prowadzane przez osoby posiadające certyfikat F-gazowy, które mają przynajmniej zaświadczenie o odbytym szkoleniu (art.  5 nowego rozporządzenia). Ważne jest tu prowadzenie odpowiedniej dokumentacji zawierającej następujące dane (art. 7 nowego rozporządzenia):

• ilość i typ gazów zawartych w urządzeniu z oddzielnym wskazaniem, w stosownych przypadkach, ilości dodanej podczas instalowania,
• ilość gazów dodanych podczas konserwacji lub serwisowania bądź z powodu wycieku, w tym dokładna data takiego uzupełnienia,
• ilość odzyskanych gazów,
• w przypadku dodania gazów ich ilość i informację o typie tych gazów i o tym, czy zostały one poddane recyklingowi lub regeneracji, a także nazwę oraz adres zakładu znajdującego się na terenie Unii Europejskiej, w którym poddano te gazy recyklingowi bądź dokonano ich regeneracji, jak również – w stosowanych przypadkach – numer odpowiedniego certyfikatu,
• dane podmiotu, który instalował, serwisował, konserwował i – stosownie do przypadku
  – odzyskiwał, naprawiał, sprawdzał pod kątem wycieków lub likwidował urządzenie, w tym, jeżeli dotyczy, numer jego certyfikatu, a gdy podmiot odpowiedzialny za przeprowadzenie tych czynności jest osobą prawną zarówno dane identyfikacyjne podmiotu, jak i osoby fizycznej wykonującej czynności,
• daty i wyniki kontroli przeprowadzonych na podstawie art. 5 ust. 1 nowego rozporządzenia oraz dane dotyczące wszelkich napraw nieszczelności, jak również ich wyniki,
• jeżeli urządzenie zostało zlikwidowane, środki podjęte w celu odzyskania i unieszkodliwienia gazów.

Kontrole szczelności powinny być prowadzone wg następującego harmonogramu:

• w przypadku urządzeń, które zawierają wspomniane substancje lub mieszaniny w ilości mniejszej niż 10 kg co najmniej raz na 12 miesięcy bądź co najmniej raz na 24 miesiące, jeżeli w danym urządzeniu zainstalowany jest system wykrywania wycieków,
• w przypadku urządzeń, które zawierają wspomniane substancje lub mieszaniny w ilości
  co najmniej 10 kg, ale mniejszej niż 100 kg, co najmniej raz na 6 miesięcy lub co najmniej raz na 12 miesięcy, jeżeli w danym urządzeniu zainstalowany jest system wykrywania wycieków,
• w przypadku urządzeń, które zawierają wspomniane substancje lub mieszaniny w ilości
  co najmniej 100 kg co najmniej raz na 3 miesiące lub co najmniej raz na 6 miesięcy, jeżeli
  w danym urządzeniu zainstalowany jest system wykrywania wycieków.

Ponadto nowe rozporządzenie nakłada obowiązki:

• zapewnienia przez operatorów zainstalowania we wspomnianych urządzeniach systemów kontroli wycieków, jeżeli zawierają 100 kg lub więcej wspomnianych substancji lub mieszanin,
  i zapewnienia, aby systemy wykrywania wycieków były kontrolowane co najmniej raz na 6 lat w celu zapewnienia ich właściwego działania,
• zapewnienia przez operatorów odzysku wspomnianych substancji lub mieszanin, a po likwidacji urządzenia zapewnienia, aby te substancje bądź mieszaniny były poddane recyklingowi albo regeneracji lub też zniszczone,
• zapewnienia przez operatorów, aby w przypadku stwierdzenia wycieku z urządzenia zostało ono naprawione bez zbędnej zwłoki,
• sprawdzenia przez osobę posiadającą certyfikat F-gazowy czy naprawa była skuteczna najwcześniej po upływie 24 godz. funkcjonowania urządzenia, lecz nie później niż w ciągu miesiąca od naprawy (dotyczy to również operatorów urządzeń zawierających substancje HFC lub PFC bądź mieszaniny zawierające te substancje objętych obowiązkową kontrolą szczelności i prowadzenia dokumentacji na podstawie rozporządzenia (UE) 517/2014 – dotychczas sprawdzenie czy naprawa była skuteczna dla takich urządzeń należało przeprowadzić w ciągu 30 dni od naprawy).

Zgodnie z art. 5 nowego rozporządzenia, na zasadzie odstępstwa od obowiązku kontroli szczelności urządzeń zarówno zawierających HFC lub PFC, jak i HFO bądź HCFO, jeżeli hermetycznie zamknięte urządzenia są zainstalowane w budynkach mieszkalnych, nie kontroluje się ich szczelności, jeżeli urządzenia te zawierają mniej niż 3 kg fluorowanych gazów cieplarnianych, pod warunkiem że są oznakowane jako hermetycznie zamknięte.

Zmiany, które dotyczą właścicieli i użytkowników agregatów chłodniczych samochodów ciężarowych chłodni oraz przyczep chłodni, zostały już wprowadzone w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO).

W formularzach dotyczących zakładania Karty Urządzenia i Karty Systemu Ochrony Przeciwpożarowej dodano pola zawierające informacje o:

• ilości substancji kontrolowanej lub fluorowanego gazu cieplarnianego zawartej w urządzeniu dostarczonym na miejsce eksploatacji w kilogramach,
• ilości substancji kontrolowanej lub fluorowanego gazu cieplarnianego dodanej podczas instalacji urządzenia w kilogramach (jeżeli instalacja miała miejsce).

W formularzu dotyczącym zakładania Karty Urządzenia dodano pola zawierające informacje:

• czy urządzenie jest oznakowane przez producenta jako hermetycznie zamknięte (TAK lub NIE),
• czy urządzenie znajduje się w budynku mieszkalnym (TAK lub NIE) – to pole jest wyświetlane
  w przypadku zaznaczenia przez operatora, że urządzenie jest hermetycznie zamknięte
  i wybraniu odpowiedniej podkategorii urządzenia – A – do użytku domowego.

Operatorzy mogą już teraz zarejestrować się w CRO i założyć Kartę Urządzenia lub Kartę Systemu Ochrony Przeciwpożarowej.

Karty Urządzeń założonych dla hermetycznie zamkniętych stacjonarnych urządzeń zawierających poniżej 3 kg F-gazów, które są użytkowane w budynkach mieszkalnych, można już teraz zamknąć
w systemie CRO, pod warunkiem że są oznakowane jako hermetycznie zamknięte.